Osoby z zespole Marfana często obarczone są wieloma komplikacjami kardiologicznymi – niedomykalnością zastawek, prolapsem płatków zastawki mitralnej, stanami pooperacyjnymi. Wiele osób przeszło zabiegi kardiochirurgiczne wszczepienia sztucznej zastawki serca, wstawienia protezy aorty. Wszystkie te kardiologiczne aspekty sprawiają, że ludzie z zespołem Marfana mogą być bardziej podatni na działanie bakterii w organizmie i na konsekwencje ich działania. W związku z tym wiele takich osób znajduje się w grupie ryzyka infekcyjnego zapalenia wsierdzia i wymaga osłony antybiotykowej podczas różnych procedur medycznych. W grupie tej na pewno znajdują się osoby z wszczepioną sztuczną zastawką serca (aortalną, mitralną, płucną), osoby w okresie do 6 miesięcy po jakiejkolwiek innej operacji kardiochirurgicznej (np. tętniaka aorty), oraz pacjenci z wieloma nakładającymi się jednocześnie wadami. Zdarza się również, że dwupłatkowa zastawka aortalna może być powodem zaistnienia infekcyjnego zapalenia wsierdzia. Należy zapytać swojego kardiologa o to, czy jest wymagana w Waszym przypadku osłona antybiotykowa w profilaktyce infekcyjnego zapalenia wsierdzia.
Profilaktykę taką należy zastosować przed zabiegami stomatologicznymi wymagającymi manipulacji w obrębie dziąseł i możliwości naruszenia ciągłości błony śluzowej jamy ustnej, m.in. podczas usuwania kamienia nazębnego i leczenia kanałowego. Nie jest zalecana profilaktyka antybiotykowa przy znieczuleniu miejscowym tkanek, leczeniu próchnicy na powierzchni zębów, usuwaniu szwów, zakładaniu lub dopasowywaniu aparatów ortodontycznych, ani przy urazie warg lub błony śluzowej jamy ustnej.
Jeszcze do niedawna profilaktykę antybiotykową stosowano również podczas zabiegów chirurgicznych skóry i tkanek miękkich jednak obecnie w wytycznych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego nie zaleca się już podawania antybiotyków w takich procedurach, choć część lekarzy nadal takie zalecenia stosuje. Również stosowane dawki antybiotykoterapii są różnie stosowane przez różnych lekarzy. W przypadku dorosłych PTK w profilaktyce infekcyjnego zapalenia wsierdzia zaleca zastosowanie pojedynczej dawki 2 gramy amoksycyliny lub ampicyliny doustnie na 30 – 60 minut przed planowanym zabiegiem stomatologicznym. Przy alergii na amoksycylinę zalecana jest klindamycyna w dawce 600 mg. doustnie 30-60 minut przed zabiegiem. W stosunku do dzieci dawki te są odpowiednio mniejsze – 50 mg amoksycyliny na kg masy ciała dziecka, lub 20 mg klindamycyny na kg masy ciała dziecka, również podane 30-60 minut przed zabiegiem.
Uważa się, że pacjenci z ryzykiem IZW podczas infekcji gardła czy dróg oddechowych powinni mieć podany antybiotyk wcześniej niż ludzie z tą samą infekcją bez ryzyka IZW. Nie ma na ten temat informacji w najnowszych wytycznych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, jednak ta praktyka jest często spotykana wśród internistów i lekarzy rodzinnych i wydaje się być zasadna. W razie zaostrzenia infekcji serce i zastawki są zabezpieczone przez antybiotyk o szerokim spektrum.
WAŻNE – w zespole Marfana nie należy stosować antybiotyków z grupy fluorochinolonów zarówno w formie doustnej, dożylnej jak również i wziewnej. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych informuje, że antybiotyki z tej grupy mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tętniaka i rozwarstwienia aorty. Badania wykazały około dwukrotny wzrost ryzyka wystąpienia tętniaka i rozwarstwienia aorty u osób stosujących tę grupę leków w porównaniu do grupy stosującej amoksycylinę. U osób narażonych na wystąpienie tętniaka aorty, tak jak w przypadku ludzi z zespołem Marfan, odradza się stosowania fluorochinolonów i zaleca rozważenie innych opcji terapeutycznych.
Photo by Volodymyr Hryshchenko on Unsplash
