Orzecznictwo dla celów pozarentowych

Ustawa ta określa trzy stopnie niepełnosprawności:

znaczny ? kiedy u osoby stwierdzono naruszoną sprawność organizmu, jest ona niezdolna do pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymaga, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji,

umiarkowany ? kiedy u osoby stwierdzono naruszoną sprawność organizmu, jest ona niezdolna do pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymaga czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych,

Wyróżniamy orzeczenia o:

• lekkim, umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności;
• całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów;
• niepełnosprawności wydane przed ukończeniem 16. roku życia.

Od 1 stycznia 1998 roku podstawą do uznania osoby za niepełnosprawną jest wyłącznie orzeczenie wydane przez Powiatowy/Miejski lub Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności lub przez lekarza orzecznika ZUS. Orzeczenia innych organów wydane po 31 grudnia 1997 roku nie stanowią podstawy do uznania osoby za niepełnosprawną w rozumieniu Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Osoby posiadające takie orzeczenia, jeśli chcą być traktowane jako osoby niepełnosprawne, mogą wystąpić z wnioskiem do Powiatowego/Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności o ustalenie stopnia niepełnosprawności.

Do orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności powołane są Powiatowe/Miejskie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności (organy I instancji) oraz Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności (organy II instancji ? odwoławczej). Orzekanie o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności jest orzecznictwem dla celów pozarentowych. Orzeczenia wydawane są w celu korzystania z ulg i uprawnień przysługujących na podstawie odrębnych przepisów.

Właściwość miejscową Powiatowego/Miejskiego i Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności ustala się według miejsca stałego pobytu osoby zainteresowanej lub dziecka w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych. W przypadku osób bezdomnych, przebywających poza miejscem stałego pobytu ponad dwa miesiące ze względów rodzinnych lub zdrowotnych, w zakładach karnych i poprawczych, w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej ? właściwość miejscową ustala się według ich miejsca pobytu.

ORZEKANIE O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI- dla osób przed ukończeniem 16. roku życia

 Powiatowy/Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wydaje orzeczenia o niepełnosprawności dla osób przed ukończeniem 16. roku życia:

• na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka lub jego opiekuna prawnego,
• za ich zgodą na wniosek ośrodka pomocy społecznej.

Do wniosku dołącza się:

• dokumentację medyczną: zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane dla potrzeb Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie chorób zasadniczych i współistniejących, wydane (nie wcześniej niż na 30 dni przed dniem złożenia wniosku) przez lekarza, pod opieką którego dziecko pozostaje,
• inne posiadane dokumenty medyczne mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności,
• formularz informacji o uczniu wypełniany przez pedagoga szkolnego lub wychowawcę klasy.

Wydanie orzeczenia o niepełnosprawności następuje na posiedzeniu składu orzekającego po przeprowadzonym uprzednio badaniu lekarskim. Przedstawiciel ustawowy dziecka lub opiekun prawny zawiadamiany jest o terminie badania lekarskiego i posiedzenia składu orzekającego listownie, na co najmniej 14 dni przed jego datą, nie później niż w ciągu miesiąca od daty złożenia wniosku, a w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych w terminie do 2 miesięcy od daty złożenia wniosku.

 Ocena niepełnosprawności dziecka dokonywana jest na podstawie przewidywanego czasu trwania upośledzenia stanu zdrowia (przekraczającego 12 miesięcy), niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych (samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie się z otoczeniem) powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Orzeczenie zaliczające dziecko do osób niepełnosprawnych może stanowić podstawę do uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego i/lub świadczenia pielęgnacyjnego, zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, a także korzystanie z karty parkingowej.

 Od orzeczenia powiatowego/Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności  zaliczającego dziecko do osób niepełnosprawnych przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności , za pośrednictwem Zespołu, który orzeczenie wydał, składane w terminie 14 dni od daty jego odbioru.

 Z kolei orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności  może być zaskarżone w terminie 30 dni od daty jego doręczenia do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Postępowanie w sprawach odwoławczych wolne jest od kosztów i opłat sądowych.

Orzeczenia wydawane przez Powiatowy/ Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności  stanowią podstawę do przyznania ulg i uprawnień przysługujących na podstawie odrębnych przepisów.

Dokumentem potwierdzającym status osoby niepełnosprawnej jest legitymacja dokumentująca niepełnosprawność/stopień niepełnosprawności wydawana przez powiatowy/ Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności.

Wniosek o wydanie legitymacji składa w zespole:

• osoba zainteresowana,
• przedstawiciel ustawowy,
• opiekun prawny dziecka.

Do wniosku dołącza się:

• fotografię (35 mm x 45 mm) odzwierciedlającą aktualny wizerunek osoby, której wniosek dotyczy (bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami ? wyjątek: osoba z wrodzonymi lub nabytymi wadami narządu wzroku może dołączyć do wniosku fotografię przedstawiającą ją w okularach z ciemnymi szkłami, a osoba nosząca nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania ? fotografię przedstawiającą osobę z nakryciem głowy, pod warunkiem że fotografia taka jest umieszczona w dokumencie potwierdzającym tożsamość tej osoby),
• kserokopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub o wskazaniach do ulg i uprawnień (oryginał orzeczenia i dowód osobisty do wglądu przy składaniu wniosku), a w przypadku osób przed ukończeniem 16. roku życia ? kserokopię orzeczenia o niepełnosprawności (oryginał orzeczenia i dowód osobisty przedstawiciela ustawowego dziecka lub opiekuna prawnego do wglądu przy składaniu wniosku).

W przypadku gdy osoba niepełnosprawna posiada więcej niż jedno orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, legitymację dokumentującą niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności wystawia się na podstawie ostatniego ważnego, prawomocnego orzeczenia.

01-U ? upośledzenie umysłowe, nazywane dziś raczej niepełnosprawnością intelektualną. W klasyfikacji zaburzeń rozwoju intelektualnego najczęściej używa się kryterium IQ w skali Wechslera, gdzie ze względu na ww. kryterium rozróżniane są trzy rodzaje upośledzenia: lekkie, umiarkowane i znaczne. Czym innym jest jednak medyczna klasyfikacja zaburzeń rozwoju intelektualnego, a czym innym orzekanie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Upośledzenie umysłowe zostanie więc orzeczone osobom, które w skali Wechslera mają stopień umiarkowany lub wyższy.

02-P ? choroby psychiczne, w tym m.in. osoby z zaburzeniami psychotycznymi, zaburzeniami nastroju, utrwalonymi zaburzeniami lękowymi o znacznym stopniu nasilenia czy zespołami otępiennymi.

03-L ? zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, w tym m.in. trwałe uszkodzenie czynności ruchowej jednego lub obu fałdów głosowych, częściowa lub całkowita utrata krtani z różnych przyczyn, zaburzenia mowy spowodowane uszkodzeniem mózgu, głuchoniemota, głuchota oraz wiele innych schorzeń powodujących dysfunkcję narządu słuchu lub mowy.

04-O ? choroby narządu wzroku, w tym m.in. wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku, powodujące ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 0,3 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni.

05-R ? upośledzenie narządu ruchu, w tym m.in. wady wrodzone i rozwojowe narządu ruchu, układowe choroby tkanki łącznej, zapalenie stawów, choroby zwyrodnieniowe stawów, nowotwory narządu ruchu czy amputacje oraz wiele innych schorzeń w obrębie narządu ruchu. 06-E ? epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi czynnikami etiologicznymi lub wyraźnymi następstwami sychoneurologicznymi.